Digitalisering is steeds vaker onderdeel van het primaire zorgproces. Digitale toepassingen zoals thuismonitoring, het scannen van röntgenfoto’s en digitaal contact via beeldbellen, mail of app worden de gewoonste zaak van de wereld. Ook artificiële intelligentie (AI) en zelflerende systemen worden steeds vaker ingezet in de zorg.
Hoe handig nieuwe innovaties in de zorg ook zijn, ze roepen vaak ook ethische vragen op en hebben impact op de cliënt en hun naasten én op zorgverleners en de organisatie van hun werk. Hoe verhoudt techniek zich tot warme en persoonlijke zorg? Is de privacy en autonomie van cliënten nog wel geborgd als er apps worden ingezet? Hoe houden we controle over zelflerende processen als we algoritmes inzetten? En wat betekenen die innovaties voor de kwaliteit van zorg en voor het werkplezier van de mensen die er werken?
Het gebruiken van nieuwe technologie doet wat met de zorg, de organisatie en de mensen. Daarom is het belangrijk dat gezamenlijk op een goede (ethische) manier vorm te geven. Een gestructureerde dialoog kan daarbij helpen. Met dit doel is de aanpak begeleidingsethiek ontworpen. Bij de aanpak gaat het niet om oordelen over de technologie, maar om het ethische begeleiden van de technologische toepassing, de organisatie en de mensen.
De aanpak is ontworpen en getest in samenwerking met zorginstellingen, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, patiënten en de patiënten federatie Nederland en innovatiepartijen in de zorg. De Aanpak Begeleidingsethiek is toegepast in ruim 20 cases in verschillende branches in de zorgsector.
Samen met een brede vertegenwoordiging van betrokken actoren: van patiënt, naasten en zorgverleners tot IT-professionals, beleidsmakers en management wordt het gesprek aangegaan rondom een concrete technologie. Onder begeleiding van een moderator wordt de casus besproken en noemen de betrokken actoren mogelijke positieve en negatieve effecten van de technologie. De co-moderator schrijft gelijktijdig mee en vertaalt deze effecten naar achterliggende waarden. Met behulp van die waarden genereren de deelnemers handelingsopties. Die hebben betrekking op het ontwerp van de technologie, de inrichting van de omgeving en de veranderingen voor de mens die ermee te maken heeft. Hoe kunnen we bijvoorbeeld het ontwerp van de technologie aanpassen zodat de waarden worden geborgd? Wat kunnen we daartoe zelf als mens doen? En wat is er nodig in de organisatie en de organisatieprocessen om die waarden te borgen?
Een sessie
Zorg ervoor dat innovaties werken voor cliënt/patiënt/naasten, zorgprofessionals, en instellingen door van te voren na te denken over de ethische implicaties. We helpen je daar graag bij. De meeste zorgorganisaties kiezen voor meerdere sessies. Zo kan een technologische innovatie ook tijdens de implementatie ethisch worden begeleid. Natuurlijk is het ook mogelijk één sessie te organiseren. Neem voor een voorstel op maat contact met ons op.
Een training
Een instelling of een aantal samenwerkende instellingen kunnen ook zelf moderatoren opleiden, zodat de de aanpak begeleidingsethiek kan worden ingezet wanneer nodig. Ook kunnen uitkomsten gedeeld en gezamenlijk doorgevoerd worden
De aanpak begeleidingsethiek is afkomstig uit het Platform ethiek en digitalisering en wordt breed vanuit de zorg (ministerie, zorgregio’s, innovatieprogramma’s) gesteund. De ambitie is de uitkomsten uit de praktijk door te laten stromen naar beleid.